VARDARSKI RID, GEVGELIJA – povekjeslojna naselba so kontinuiran zhivot od krajot na bronzenoto vreme i vo tekot na celiot Ⅰ milenium pr.n.e. Se naogja na istochnata periferija na Gevgelija, na dva dominantni rida (Rid 1 i 2) na samiot desen breg na r. Vardar. Sistematski se istrazhuva od 1995 do 2007 g., na sektorite Akropola, Juzhna i Istochna Terasa. Vo generalnata stratigrafija se izdvojuvaat 15 sloe-vi od vkupno 6 razlichni naselbi. Prvata naselba (Vardarski Rid 1) podrazbira samo oddelni neolitski naodi, incidentno otkrivani na najniskata juzhna terasa. Vtorata naselba (Vardarski Rid Od otkrieniot del na naselbata Vardarski Rid, Gevgelisko 2) pretstavuva mala naselba od krajot na bronzenoto vreme, ogranichena na juzhnite padini na Ridot 1, kako i oddelni pogrebuvanja (zgrcheni inhumacii) na sprotivnata, zapadna strana od ridot. Tretata i chetvrtata naselba go pokrivaat zheleznoto vreme, niz vkupno 7 kulturni sloevi (od Ⅹ doⅤv. pr.n.e.), neposredno povrzani so nekolkute nekropoli vo okolinata na Vardarski Rid, kako: Suva Reka, Milci, Raul. Pettata naselba podrazbira pochetok na urbanizacija, ranoantichka arhitektura i materijalna kultura naⅤi Ⅳ v. pr.n.e. shestata naselba se razvivala niz 4 kulturni sloe-vi ili obnovi, glavno vo tekot na Ⅲ i Ⅱ v. pr.n.e., so prodolzhen zhivot na Istochnata terasa do Ⅰ v. Megju najznachajnite gradbi otkrieni na Vardarski Rid se izdvojuva t.n. Gradska Stoa od pettata naselba (odⅤi Ⅳ v. pr.n.e.). Najbrojni se gradbite od poslednata Ⅵ naselba (delovi od vnatreshniot bedem so kula, metalurshki, zanaetchiski rabotilnici, dukjani, ulici, stanbeni objekti i dr.). Osobeno treba da se izdvoi t.n. Kukja na kolekcionerot (od Ⅱ v. pr.n.e.) shto se karakterizira so bogat inventar na naodi od razlichni periodi od Ⅶ do Ⅱ v. pr.n.e. Pokraj golemiot broj moneti od site makedonski vladeteli (povekje od 500 parchinja), megju dvizhnite naodi posebno treba da se izdvoi edna ostava od 51 srebrena tetradrahma od Aleksandar Ⅲ, Kasandar, Lizimah i Seleuk I, koja go odbelezhuva krajot na zhivotot vo pettata naselba, najverojatno unishtena od Keltite vo 279 g. pr.n.e. LIT.: D. Mitrevski, Staromakedonskiot grad na Vardarski Rid, Skopje, 2001; grupa avtori, Vardarski Rid, 1, Skopje, 2005. Dr. M.
Кирилична верзија на написот
ВАРДАРСКИ РИД, ГЕВГЕЛИЈА