TODOROVSKI, Gane (Skopje,11. Ⅴ 1929) – poet, preveduvach, eseist, literaturen kritichar i istorichar, publicist, antologichar, kulturolog, redaktor, folklorist, teatrolog, scenarist, univ. profesor, akademik, ambasador. Studiral na Filozofskiot fakultet vo Skopje, kade shto diplomiral na grupata za jugoslovenski knizhevnosti (1951). Pred i vo tekot na studiite rabotel kako novinar. Siot raboten vek go pominal kako nastavnik na Filoloshkiot fakultet vo Skopje, pri Univerzitetot „Kiril i Metodij“ (1954–1992). Doktoriral na temata „Veda Slovena i nejzinite mistifikatori“ (1965). Na Filoloshkiot fakultet gi predaval predmetite nova hrvatska literatura i makedonskata literatura vo ⅩⅠⅩ vek. CHlen e na Drushtvoto na pisatelite na Makedonija od 1951 g. Bil so po dva man-data sekretar i pretsedatel na DPM. CHlen e na Makedonskiot PEN-centar. Bil eden od osnovachite i pretsedatel na Sovetot na Strushkite vecheri na poezijata (1971/72), i prv pretsedatel na MAAK (Dvizhenje za makedonska akcija) (1990–1991). Bil prv ambasador na RM vo Ruskata Federacija (1994–1998). CHlen e na MANU (1997). Avtor e na preku 220 naslovi na knigi od oblastite na poezijata, kritikata, eseistikata, literaturnata istorija, patopisot, literaturniot zapis, publicistikata, istoriografijata, kulturologijata, prepevot, antologicharstvoto. Pripagja na nosechkata poetska generacija avtori shto ja afirmiraa sovremenata makedonska literatura vo svetot. Preveden e so 24 oddelni izdanija na negovi knigi (glavno poezija i eseistika) vo povekje zemji niz svetot (na albanski, angliski, bugarski, vlashki, grchki, esperanto, kineski, romski, ruski, srpski, turski, hrvatski, cheshki i shvedski jazik). Samiot toj, kako prepejuvach i preveduvach objavil preku 100 oddelni izdanija na avtori shto pishuvale na albanski, angliski, bugarski, grchki, ruski, srpski, hrvatski, slovenechki, turski, cheshki, polski i ukrainski jazik. Redaktiral i izdal izbori i monografii za K. Miladinov, Rajko ZHinzifov, Marko Cepenkov, Kocho Racin, Grigor Prlichev, Atanas Razdolov, Dimo Hadji Dimov, GJorche Petrov, Dimitar Talev, Nikola Vapcarov, Anton Popov, Mihail Smatrakalev, Angjelko Krstikj i dr. Objavil povekje antologii od slovenechkata, hrvatskata, srpskata, bugarskata, ruskata i albanskata poezija na makedonski jazik. Kako vonseriska, vodechka i razdvizhuvachka tvorechka figura na makedonskata literatura od vtorata polovina na HH vek, chii dela suvereno i superiorno se prostiraat vo oblasta na literaturnata umetnost i literaturnata nauka, toj e pojava so neprocenliv i misionerski pridones vo sovremenata kulturna istorija na Makedonija, so povekjestran opseg na kreativni, nauchni i kulturoloshki interesi; kulturen dvigatel na vazhni procesi na sovremenata literaturna, kulturna, nauchna i nacionalna afirmacija na Makedonija. BIB.: I. Zbirki poezija: Vo utrinite, 1951; Trevozhni zvuci, 1953; Spokoen chekor, 1956; Bozhilak, 1960; Apoteoza na delnikot, 1964; Gorchlivi goltki nepremolk, 1970; Sneubaven den, 1974; Skopjani, 1981; Nevolici, neverici, nesonici, 1987; Nedostizhna, 1995; Orach ili voin, 2003 i Sekalo, kremen i trat, 2005. Ⅱ. Literaturni zapisi: Prethodnicite na Misirkov, 1968; Traktati za sonceljubivite, 1974; Veda Slovena, 1979; Antun Gustav Matosh, 1979; Magjepsan megdan, 1979; Podaleku od zanesot – poblizu do bolot, 1983; So zbor kon zborot, 1985; Pohod kon Helikon, 1987; Neodlozhni ljubopitstva, 1992; Zborot i nepokorot, 1993; Vozbudliviot zdiv na tatkovinata, 1987; Signali do potomstvoto, 1992; Slova za delnicite, 1995; Zashtita na sudbinata, 1995; Dopiri, 2000; Reshki i sharki pod dzidovite na vremeto, 2001; Kniga za Prlichev, 2002; Kniga za DJinot, 2003; Dopiranje na nedoprenoto, 2003; Kniga za Vapcarov, 2006; Kniga za Racin, 2007; Stranici za makedonofilstvoto, 1994; Kniga nashinska sirech slavjanska, 1994; Izbrani dela na Gane Todorovski vo deset tomovi (I i Ⅱ. Poezija, Ⅲ, Ⅳ i V. Prevodi;Ⅵ i Ⅶ. Makedonskata literatura vo ⅩⅠⅩ vek; Ⅷ, Ⅸ i DJ), Skopje, 2007. LIT.: Miodrag Drugovac, Poetikata na Gane Todorovski, 1988; Godishen zbornik na Filoloshkiot fakultet vo Skopje, posveteno na prof. d-r Gane Todorovski, po povod negovata sheesetgodishnina, kn. 15, Skopje, 1989; Zbornik na trudovi vo chest na Gane Todorovski (Materijali od Nauchniot sobir vo chest na 70-godishninata od ragjanjeto na akademik Gane Todorovski – Tvoreshtvoto na Gane Todorovski – odrzhan na Filoloshkiot fakultet „Blazhe Koneski“ na 21 i 22 maj 1999 g.), Skopje 2003; Slavica Veleva, Zboroobrazuvanjeto vo poezijata na Gane Todorovski, Skopje 2004 g. Kr. Nik. Goce Todorovski
Кирилична верзија на написот
ТОДОРОВСКИ, Гане