„SVETI ARHANGEL MIHAIL I PUSTINOZHITELOT GAVRIL LESNOVSKI“ – crkva vo s. Lesnovo (Zletovsko). Vo 1341 g. ochuvot na car Dushan, posledniot mokjen despot Jovan Oliver, dal sredstva za da se izgradi ovaa crkva na temelite na postara crkva shto postoela ushte vo vremeto na pustinozhitelot Gavril Lesnovski (Ⅺ-ⅩⅠⅠ v.), chiishto moshti ed-no vreme bile zakopani vo ovaa crkva, a podocna bile preneseni vo Bugarija, vo trnovskata crkva „Sv. Apostoli“. Izgradena e od delkan kamen i od redovi tuli, so bogato raschleneti fasadi ukraseni so slepi arkadi. Do 1347 g. ovoj manastir imal stepen na igumenija, a potoa bil izdignat na stepen na episkopija i odreden kako sedishte na novoosnovanata Zletovska episkopija. Osnovata na crkvata ima forma na ramnokrak krst, vpishan vo pravoagolen prostor. Kupolata e izdignata vrz chetiri silni stolbovi so pravoagolen presek. Oltarnata apsida odnadvor e shestostrana. Narteksot na crkvata e izgraden Peshterskata crkva „Sv. Arhangel Mihail“, Radozhda, Strushko, (ⅩⅤⅠⅠⅠ-ⅩⅣ v.) „SVETI ARHANGELI“ S vo 1349 g. i ima kupola izgradena po primerot na kupolata na crkvata. Vnatreshnosta e zhivopisana so freskozhivopis, na koj rabotela zografska tajfa predvodena od eden glaven majstor i nekolku negovi sorabotnici. Tvoreshtvoto na glavniot majstor, koe mnogu jasno se izdvojuva od ona na sorabotnicite, se odlikuva so vonredno precizen crtezh i so bogat kolorit. Oblekata na figurite shto gi slika e ukrasena so veshto izvedeni ornamenti. Megju likovite i kompoziciite naslikani so negova raka posebno se istaknuvaat: portretot na ktitorot despot Jovan Oliver i kompoziciite povrzani so Arhangel Mihail, osobeno kompozicijata Arhangel Mihail go spasuva Carigrad od Saracenite. Kompoziciite na drugite slikari se raspoznavaat po crtezhot i po koloritot, koj po svojot intenzitet daleku zaostanuva zad deloto na glavniot majstor. ZHivopisot vo narteksot, raboten vo 1349 g., spored svojata ikonografija zazema znachajno mesto vo srednovekovnata umetnost vo Makedonija. Posebno se znachajni ilustraciite na Psalmite Davidovi. Na severniot dzid od narteksot se naogjaat portretite na car Dushan, caricata Elena, ktitorot Jovan Oliver i negovata sopruga Oliverina. Vo ovoj prostor se naslikani i zletovskite episkopi. Vo hramot se zachuvani i nekolku znachajni ikoni raboteni na drvena podloga. Vo ⅩⅠⅩ v. bil otstranet stariot ikonostas, izraboten od mermerni stolbovi, i na negovo mesto bil postaven kopanicharski izraboteniot ikonostas, delo na kopanicharskata tajfa predvodena od Pe„Sv. Dimitrij“, freska vo Lesnovskiot manastir (1341) tre Filipovski od s. Gari. Ikonostasot bil zavrshen i postaven vo 1814 g. Okolu crkvata se naogjaat objektite na manastirskite konaci, povekjepati obnovuvani. LIT.: ™. Boshkovi¢, Lesnovo, „Starinar“, Ⅶ (1932), 88-95; V. ™uriђ, Vizantijske freske u Jugoslaviji, Beograd, 1974; K. Balabanov – A. Nikolovski – D. kjornakov, Spomenici na kulturata na Makedonija, Skopje, 1980; K. Balabanov, Freske i ikone u Makedoniji, Beograd–Zagreb–Mostar, 1983. K. B.
Кирилична верзија на написот
СВЕТИ АРХАНГЕЛ МИХАИЛ И ПУСТИНОЖИТЕЛОТ ГАВРИЛ ЛЕСНОВСКИ