MIHAJLOV, Ivan (Vancho) (Novo Selo, SHtipsko, 26. Ⅷ 1896 – Rim, 5. Ⅸ 1990) – rakovoditel na VMRO. Se shkoluval vo SHtip, Solun i Skopje, kade shto zavrshil gimnazija (1915). Po Prvata svetska vojna studiral pravo na Univerzitetot vo Sofija, bil eden od osnovachite i prv pretsedatel na Studentskoto drushtvo „Vardar“. Po pristapuvanjeto vo VMRO bil sekretar na T. Aleksandrov, punktov nachalnik za Sofija, a po ubistvoto na T. Aleksandrov bil chlen na CK na VMRO (1925), reizbran i po ubistvoto na A. Protogerov (1928). Dejstvuval za obedinuvanje i nezavisnost na Makedonija, no kako bugarska zemja (so bugarsko mnozinsko naselenie). Nezavisnosta na Makedonija ja gledal od politichki i drzhavni celi, a ne od nacionalni potrebi na makedonskiot narod. Na Pirinskiot del na Makedonija gledal kako na osnovno jadro – „Piemont“ za obedinuvanje na drugite delovi na Makedonija. Bil privrzanik na individualen teror, prezemal teroristichki akcii za likvidacija na oponentite. Vo vremeto na negovoto rakovodenje na Organizacijata vo Pirinskiot del na Makedonija vospostavil, so soglasnost od bugarskata drzhava, paralelna poluoficijalna vlast, pretvorajkji go vo svoja voena i finansiska baza. Del od sobiranite sredstva name-nil za materijalna pomosh na siromashnite, so kujni za besplatni obroci za bezimotnite, za izgradba na uchilishta, bolnici, popravka na lokalni patishta, stipendii za siromashnite uchenici i studenti i dr. Se angazhiral i za dodeluvanje zemja i materijalna pomosh na bezimotnite makedonski begalci. Primenil nova strategija vo borbata na VMRO: izveduvanje teroristichki akcii i atentati so tn. „trojki“ i „petorki“. Odrzhuval bliski odnosi so Vladata na Bugarija, a imal poddrshka i materijalna pomosh i od Italija. Po 19-majskiot prevrat i zabranata na VMRO (1934) bil tajno prenesen vo Turcija (oficijalno emigriral), a ottamu zaminal vo Polska (1938). Vo Vtorata svetska vojna prestojuval vo Zagreb (kaj A. Pavelikj) i sorabotuval so germanskite voeni sluzhbi. Pred krajot na vojnata, so poddrshka na Germancite, doshol vo Makedonija (Skopje, sept. 1944) so zadacha da formira kvislinshka nezavisna makedonska drzhava, no ne naishol na poddrshka. Po kapitulacijata na Germanija emigriral vo Avstrija, potoa vo Italija (Rim), od kade shto odrzhuval vrski so MPO. Pochinal vo Rim. Avtor e na spomeni vo chetiri toma i drugi publikacii. BIB.: Izbrani proizvedeniя, I–Ⅳ, Sofiя, 1993. LIT.: Zoran Todorovski, VMRO 1924– 1934, Skopje, 1997. Z. Tod.
Кирилична верзија на написот
МИХАЈЛОВ, Иван