KONKURENTNOST – sposobnost na firmite, na oddelni ekonomski sektori ili na ekonomijata vo celina uspeshno da nastapuvaat na stranskite pazari. Ispituvanjata i merenjata na konkurentskata sposobnost na makedonskata ekonomija shto gi zemaat predvid razlichnite determinanti na konkurentnata sposobnost na ekonomiite pokazhuvaat nezadovolitelni rezultati. Tie mozhat da se sumiraat na sledniov nachin: (1) makedonskata ekonomija pokazhuva izvozna konkurentnost vo chetiri klasteri: materijali i metali, prehranbeni proizvodi i pijalaci, tekstil i konfekcija i donekade proizvodi za domakjinstva i pokukjnina; (2) izvoznite proizvodi vo koi ekonomijata belezhi izvozna konkurentnost se, so mali iskluchoci, so nizok stepen na finalizacija i so niska sodrzhina na dodadena vrednost; (3) kvalitetot na proizvodnite faktori shto ja determiniraat konkurentnosta e slab, i toa kako na trudot (preku 70% od vkupniot izvoz na zemjata e rezultat na koristenje na niskokfalifikuvan trud) taka i na kreiranite faktori (stopanska infrastruktura, nauchnoistrazhuvachka infrastruktura i sl.); (4) niskiot priliv na stranski direktni investicii vo zemjata (v. stranski direktni investicii) isto taka e dokaz za slabata konkurentna sposobnost na makedonskata ekonomija. Ottuka, i vo Izveshtajot za globalnata konkurentnost na Svetskiot ekonomski forum od ZHeneva, RM losho kotira. Spored indeksot na razvojnata konkurentnost, pomegju 103 ekonomii, RM e rangirana na 81 mesto, spored indeksot na kvalitetot na instituciite na 93 mesto, spored indeksot na tehnologijata na 70 mesto, spored indeksot na delovnata konkurentnost na 82 mesto i sl. Dobri ocenki RM dobiva samo za nekolku indikatori: realen devizen kurs (rang 6 od 102 ekonomii), stapka na inflacija (rang 37 od 102 ekonomii), broj na telefoni per capita (rang 42 od 102 ekonomii), otsustvo na diskriminacija na pazarot na trudot i slabo vlijanie na bolesta SIDA vrz vodenjeto na biznisot. Podiganjeto na konkurentnata sposobnost na makedonskata ekonomija e dolgorochen proces, a toj pretpostavuva: kreiranje uslovi za brz razvoj na privatniot sektor i na pretpriemnishtvoto i negovo partnerstvo so javniot i gragjanskiot sektor, zajaknuvanje na kapacitetot na dejstvuvanjeto na instituciite i na javnata administracija i osmisluvanje politiki za poddrshka (poddrshka, a ne zashtita) na konkurentni firmi. IZV.: V. Uzunov, Predizvikot evropska integracija i konkurentnosta na makedonskata ekonomija, Otvoreni predizvici na makedonskata ekonomija, MANU, Skopje, 2004; NJorld Economic Forum The Global Competitiveness Report 2003 –2004, Odjford Universitdz Press, 2004. LIT.: V. Uzunov, Strategija i politika na kreiranjeto na konkurentnost na makedonskata ekonomija, Skopje, 2001. T. F. Margita Kon-Popovska
Кирилична верзија на написот
КОНКУРЕНТНОСТ