ZDRAVSTVEN SISTEM / SISTEM NA ZDRAVSTVENATA ZASHTITA .- zbir od megjusebno povrzani elementi vo formalna struktura za zadovoluvanje na zdravstvenite potrebi na definirana populacija chie finansiranje, menadjment, opseg i sodrzhina na funkciite i aktivnostite se definirani so zakoni i druga regulativa. Toa ovozmozhuva uslugite shto im se davaat na lugjeto da pridonesuvaat za zashtita na zdravjeto vo domovite, obrazovnite institucii, rabotnata sredina, javnite mesta i lokalnite zaednici, kako i vo fizichkata i psihosocijalnata sredina, vo zdravstveniot sektor (lekarska ordinacija, zdravstven dom, bolnica, klinika) i vo drugite relevantni sektori. Zdravstveniot sistem obichno e organiziran na razni nivoa, pochnuvajkji od periferno ili najnisko nivo, isto taka, poznato kako nivo na lokalnata zaednica ili primarno nivo na zdravstvenata zashtita, pa preku intermedijarno (megjuopshtinsko ili regionalno) do centralnoto ili najvisoko nivo. Intermedijarnoto i centralnoto nivo gi vkluchuvaat onie elementi na zdravstveniot sistem shto obezbeduvaat progresivno pokompleksna i pospecijalizirana zashtita i zgrizhuvanje. Kompleksen/seopfaten zdravstven sistem e onoj shto gi vkluchuva site potrebni elementi za da se zadovolat site zdravstveni potrebi na naselenieto. Infrastruktura na zdravstveniot sistem (zdravstvena infrastruktura) vkluchuva sluzhbi, kapaciteti, institucii ili ustanovi, organizacii i onie shto rabotat i rakovodat so niv za sproveduvanje na razni zdravstveni programi. Tie obezbeduvaat zdravstvena zashtita shto se sostoi od kombinacija na merki za promocija, zashtita, prevencija, dijagnostika, lekuvanje i rehabilitacija na site lica, semejstva i zaednici. Zdravstvenata zashtita pretstavuva organizirana i sevkupna dejnost na opshtestvenata zaednica za zachuvuvanje i unapreduvanje na zdravjeto i zhivotnata i rabotnata sredina, ostvaruvanje na pravata i obvrskite vo zdravstvenoto osiguruvanje, kako i merkite, aktivnostite i postapkite shto gi prezemaat organizaciite od oblasta na zdravstvoto za zachuvuvanje i unapreduvanje na zdravjeto na lugjeto, za sprechuvanje i suzbivanje na zaboluvanjata, povredite i drugite narushuvanja na zdravjeto, ranoto otkrivanje na zaboluvanjata i sostojbite na zdravjeto, navremenoto i efikasnoto lekuvanje i rehabilitacija, so primena na struchno-medicinski merki, aktivnosti i postapki. Zdravstvenata zashtita, koja se zasnovuva vrz primarnata zdravstvena zashtita i vrz edinstvoto na preventivnite, dijagnostichko-terapevtskite i rehabilitacionite merki i vrz nachelata na dostapnost, racionalnost i kontinuiranost, kako i vrz sovremenite i potvrdeni dostignuvanja na medicinskite i drugi nauki i na etikata na zdravstvenite rabotnici, pred sè se sproveduva na mestata kade shto lugjeto zhiveat i rabotat, a vo nejzinoto obezbeduvanje i sproveduvanje uchestvuvaat poedinci, semejstva, rabotni organizacii, obrazovni i drugi institucii, humanitarni, sportski i drugi organizacii, organizaciite na zdravstvenoto osiguruvanje, zdravstvenata sluzhba i lokalnata zaednica. Iako site merki za zashtitata na zdravjeto pretstavuvaat integralna celina, sepak tie mozhat da se podelat vo nekolku grupi spored stadiumot na prirodniot tek na bolesta vo koj se prezemaat i spored celite i nivoata na koi se dava soodvetnata zashtita. Spored toa vo koja faza od prirodniot tek na bolesta se intervenira, mozhe da se zboruva za primarna, sekundarna i tercijarna intervencija, odnosno prevencija. LIT.: Ministerstvo za zdravstvo na R Makedonija. Zakon za zdravstvenata zashtita, „Sl. vesnik na RM”, 38/1991, 10/2004, 5/2007; Doncho Donev, Zdravjeto na chovekot – definicija, koncept i sodrzhina. Kako nastanuva bolesta i priroden tek na bolesta. Sovremen koncept i definicija na zdravstvenata zashtita, vo: B. Nikodievikj i dr., Sovremena dijagnostika i terapija vo medicinata, Skopje, 2000, 5-19. D. D.
Кирилична верзија на написот
ЗДРАВСТВЕН СИСТЕМ / СИСТЕМ НА ЗДРАВСТВЕНАТА ЗАШТИТА