ZANAETCHISTVO – znachajna stopanska dejnost, osobeno pred Vtorata svetska vojna, vo koja vrabotuvanje i egzistencija, za sebe i za svoite semejstva, naogjaZanaetchija za izrabotka na muzichki instrumenti le iljadnici zanaetchii, kalfi i chiraci. Vo minatoto, makedonskite zanaetchiski proizvodi bile na dobar glas i tie, osven na lokalnite, se prodavale i na pazarite niz Evropa i vo Mala Azija. Vo Makedonija bile razvieni brojni zanaeti: kozharskiot, zlataro-kujundjiskiot, kazandjiskiot, kovachkiot, kalajdjiskiot, kaparskiot, shekjerdjiskiot, stolarskiot, tkajachkiot, kapamadiskiot, loncharskiot, samardjiskiot, sarachkiot i dr. Isto taka, bilo razvieno i domashnoto zanaetchistvo (domashnite rakotvorbi). Ushte pred Vtorata svetska vojna, poradi razvitokot na industrijata i uvozot na industriski proizvodi koi bile pokvalitetni, estetski podoterani i poevtini, mnogu zanaeti ischeznale. Isto taka i na mnogute zanaeti shto se zadrzhaa po Vtorata svetska vojna vo izminatiot period im pretstoeshe izumiranje. Sepak, po Vtorata svetska vojna, stopanstvoto na Makedonija se karakterizirashe so shiroko zastapena zanaetchiska dejnost, koja zadovoluvashe golem del od shirokata potroshuvachka na naselenieto. Pokraj niv se pojavija novi, moderni zanaeti, pred sè usluzhni, kako shto se: elektricharski, molerofarbarski, avtomehanicharski, avtolimarski, avtoelektricharski, roloplasticharski, TV i audio servisi, servisi za popravka na elektrichni kukjni aparati, frizerski i dr. Tradicionalno, zanaetchistvoto se karakterizira so mal obem na dejnost vo oddelni dukjani ili zanaetchiski pretprijatija, so rachna rabota i so zaostanata organizacija na trudot. Iskluchok pravat dobro opremenite i organizirani servisi na stranski i na domashni firmi. Po osumdesettite godini na minatiot vek zanaetchistvoto pretrepe kvalitativni promeni koi go pretvorija vo malo stopanstvo vo privaten i na opshtestven sektor. No, i pokraj toa, terminot zanaetchistvo ostana. Taka, statistichki, vo Makedonija (1984) bea registrirani 91 „zanaetchiska organizacija” so 6.944 vraboteni, a vo „maloto privatno stopanstvo” 11.882 zanaetchiski dukjani so vkupno 19.479 sopstvenici i vraboteni. Vo tekot na 1993 g. brojot na zanaetchiskite pretprijatija se zgolemi i iznesuvashe 713 so 6.701 vraboten. Vo naredniot period brojot na vrabotenite, pred sè vo proizvodnoto zanaetchistvo, se zgolemuvashe. Vo povoeniot period opshtestveniot proizvod i BDP vo proizvodniot del na zanaetchistvoto rastea so prosechna godishna stapka 3,1%, t.e. so slichna dinamika kako i ugostitelstvoto i turizmot, gradezhnishtvoto i zemjodelstvoto. IZV.: Drzhaven zavod za stastistika, Statistichki godishnik na Republika Makedonija, za soodvetnite godini.LIT.: Todor Mirovski, Stopanstvoto na Vardarska Makedonija megju dvete svetski vojni, MANU, Skopje, 1998; Nikola Uzunov, Stopanstvoto na Republika Makedonija 1945–1990, MANU, Skopje, 2001. D. N.
Кирилична верзија на написот
ЗАНАЕТЧИСТВО