VOENA ORGANIZACIJA NA VOJSKATA NA ANTICHKATA MAKEDONSKA DRZHAVA – makedonskiot kral Filip Ⅱ (359– 336 g. pr.n.e.) gi prodolzhuva i gi usovrshuva voenite reformi od prethodnite makedonski vladeteli (posebno od Arhelaj, kraj na Ⅴ v. pr.n.e.) za sozdavanje na profesionalna narodna vojska, obuchena i disciplinirana. Ja sozdava prochuenata makedonska falanga od teshko vooruzhena peshadija (πε− Voen raspored na Makedonskata falanga ζετα‹roi) so dolgi kopja – makedonski sarisi (za vreme na Aleksandar dolzhinata im e 12 lakti, ok. 5,5 m, ok. 300 g. pr.n.e. – 16 lakti, a podocna – 14); za da se soberat shto povekje ostrici, koi mozhat da dejstvuvaat ednovremeno, 11-te zadni redovi gi drzhat sari-site nad ramenjata na prednite falangisti. Makedonskata falanga vo Ⅱ v. pr.n.e. (spored Polibij) ima dlabochina od 16 reda. Us-peshno dejstvuva na ramen i gol teren. Konjicata na Filip i na Aleksandar Makedonski e prvata disciplinirana konjica (agema, ila) vo istorijata, nepoznata i za Helenite i za Persijcite, opremena so shlem, pancir, mal shtit, mech i kopje. Sarisoforite se lesna konjica. Posebna institucija so politichki i voeni ingerencii imaat drugarite na kralot – hetajroi (blagorodnici, bliski, sovetnici, vojskovodci, pridruzhnici); megju ovie makedonski prvenci se i filoi – voen sovet, potoa voenite zapovednici – stratezi. Megju konjicata i falangata dejstvuvaat hipaspistite, koi mozhat da se dvizhat polesno od falangata (lesen pancir, shtit, kratko kopje i dolg mech), osposobeni za ofanziva. Vojskata ima i lesna peshadija (peltasti), strelci i prachkari; se koristat i opsadni spravi za osvojuvanje na tvrdini (poznati se ogromnite opsadni napravi „heliopolisi” na kralot Demetrij Poliorket, Ⅲ v. pr.n.e.). Filip vojuva i so naemnici (pomoshna vojska, sobrana od sojuznici ili od osvoeni teritorii). Vojnicite dejstvuvaat kako voeno sobranie so pravo da nosi politichki, voeni i sudski odluki. Vojskata e podelena spored plemenskata pripadnost na: Linkestijci, Orestijci, Elimei, Eordei, ili spored oblastite: Anatemunt, Botiaja, ili po gradovi: Pela, Amfipol, Pidna, Miesa, Ajga, Beroja. Ilustrativni artefakti se naodite vo kralskata grobnica vo Vergina: paradnoto oruzhje, zhelezen mech so rachka ukrasena so zlato, zhelezen oklop so aplicirani zlatni lenti i so shest lavji glavi, pozlateni bronzeni knemidi, zhelezen shlem, shtit ukrasen so zlato, staklo. LIT.: Arijan, Aleksandrovata anabasa. Prev. M. Buzalkova, Skopje, 2000; Justin, Filipovata istorija. Prev. LJ. Basotova, Skopje, 2000; I. Kacarov, Car Filip Ⅱ Makedonski, Sofi®, 1922. A. shuk.
Кирилична верзија на написот
ВОЕНА ОРГАНИЗАЦИЈА НА ВОЈСКАТА НА АНТИЧКАТА МАКЕДОНСКА ДРЖАВА