VERKOVIKJ, Stefan I. (s. Ugljara, Bosna 5. Ⅲ 1821 – Sofija, 30. Ⅻ 1893) – bosanski frater, arheolog, sobirach i publikuvach na makedonski folklor, srpski i ruski politichki aktivist i organizator na antielinizmot, no i propagator na bugarizmot vo Makedonija. Studira vo Zagreb, kade shto pod vlijanie na LJudevit Gaj, gi prifakja ideite na ilirizmot, jugoslovenstvoto i panslavizmot. Zaminuva za Srbija i raboti vo korist na srpskata propaganda – ja posetuva Dalmacija, Crna Gora i Albanija (1843), a potoa i Solun (1844). Vo Makedonija prestojuva kako politichki agent na srpskata vlada (1850–1877). Se zanimava so sobiranje starini (rakopisi, numizmatichki materijal i umetnichki predmeti) i folkloren materijal, i ja izvestuva srpskata vlada za situacijata vo Makedonija. Kontaktira so site poznachajni prerodbenski dejci. Se javuva kako znachajna figura vo celokupniot duhovno-prosveten i nacionalno-politichki zhivot vo Makedonija, dejstvuvajkji kako antipatrijarshiski deec i propagator na slovenstvoto, no i na srpsko-ruskata orientacija. Aktivno uchestvuva vo site potfati vo revolucionerno-osloboditelnoto dvizhenje vo Makedonija od toj period. Podocna izvesno vreme zhivee vo Rusija (do maj 1890), a potoa dobiva bugarska penzija i ostanuva vo Sofija do svojata smrt. Uspeva da objavi samo eden zbornik so makedonski narodni pesni („Narodne pesme Makedonski Bugara”, 1860). Neobjaveniot folkloren materijal i bogatiot lichen arhiv e otkupen od Ministerstvoto za prosveta na Bugarija, a del se chuva vo bibliotekata na Ruskata akademija na naukite vo S.-Peterburg. Posthumno se objaveni nekolku zbornika. BIB. iLIT.: Narodne pesme Makedonski Bugara. Skupio Stefanъ I. Verkovikjъ, knjiga prva, ZHenske pesme, Beograd, 1860; P. A. Lavrovъ, Sbornikъ Verkovicha. I. NarodnÎe pesni Makedonskihъ Bolgarъ, Sbornikъ Otdelen˜я Russkago яzÎka i slovesnosti Rossiйskoй Akademii Naukъ, DJCV, № 5 i poslednÎй, Petrogradъ, 1920; Lidové pov9dkdz jihomakedonské, z rukopisù St. Verkovichov7ch vdzdali Petr. A. Lavrov a Jirzh9 Pol9vka, v Praze, 1932; Zbornik Makedonski narodni pesni. Sobrani od Stefan I. Verkovikj. Redakcija i predgovor Kiril Penushliski, Skopje, 1961; Mihail Arnaudov, Verkovich i Veda Slovena, SBNUN, LII, Sofiя, 1968; Dokumenti za bъlgarskoto vъzrazhdane ot arhiva na Stefan I. Verkovich 1860– 1893, Sofiя, 1969; Stefan I. Verkovikj, Juzhnomakedonski narodni prikazni. Priredil Tome Sazdov, I–Ⅱ, Skopje, 1977; Stefan I. Verkovikj, Makedonski narodni pesni. Podgotvil i redaktiral Kiril Penushliski, I-V, Skopje, 1985; Ljubisha Doklestikj, ZHivotni put Stjepana Verkovikja (1821–1894), „Radovi”, vol. 14 (1), Zagreb, 1981, 229-358. B.R.-J.
Кирилична верзија на написот
ВЕРКОВИЌ, Стефан И