„SVTO PREOBRAZHENIE“ – manastirska crkva vo s. Zrze (Prilepsko). Kompleksot se sostoi od sredishna ednokorabna crkva so poluoblichest svod, „Sv. Preobrazhenie“, crkvata „Sv. Petar i Pavle“, nadvoreshna priprata na zapadnata strana i gradbata na crkvata od juzhnata strana. Spomenatite crkvi shto go sochinuvaat kompleksot poteknuvaat od razlichni vremenski periodi. Najstarata, „Sv. Preobrazhenie“, spored zachuvaniot natpis, bila izgradena so zalaganje i so sredstva na monahot German, vo vremeto na vladeenjeto na car Dushan (sredinata na ⅩⅣ v.). Podocna, vo vremeto na vladeenjeto na kral Volkashin grizhata za odrzhuvanjeto na manastirot ja prezele vnucite na monahot German, mitropolitot Jovan-Zograf i negoviot brat jeromonahot Makarij. Ne mozhejkji da go izdrzhuvaat manastirot, po zazemanjeto na ovie kraevi od strana na Osmanliite (okolu 1400 g.), brakjata mu go otstapile manastirot na nivniot kmet Konstantin i na negovite sinovi (Jakov, Kalojan i Dimitar). Tie pridonele za povtor-Manastirskata crkva „Sv. Preobrazhenie“, s. Zrze, Prilepsko (ⅩⅣ v.) Togash bile izraboteni i nekolku golemi prestolni ikoni, delo na mitropolitot Jovan-Zograf i jeromonahot Makarij. Vo prvata polovina na ⅩⅤⅠ v. bile prezemeni gradezhni raboti za saniranje na odredeni oshtetuvanja, pri shto povtorno bila zhivopisana starata crkva. Vo ⅩⅤⅠⅠ v. od severnata strana na crkvata bila dogradena nova crkva, posvetena na sv. Petar i Pavle. Starata crkva bila zhivopisana vo 1369 g., so sredstvata na sinovite na Hajko (Pribil i Priezd) i nivnata majka. Vo literaturata postoi stavot deka zad iminjata na Pribil i Priezd mozhebi se krijat spomnatite vnuci na monahot German, mitropolitot Jovan-Zograf i negoviot brat jeromonahot Makarij. Ikona: „Isus Hristos spasitel i zhivotodavec“, rabotilnica na zografot Mitropolit Jovan, crkva „Sv. Preobrazhenie“, s. Zrze, Prilepsko (ⅩⅣ v.)no zazhivuvanje na manastirot. LIT.: V. Petkovi¢, Pregled crkvenih spomenika kroz povesnicu srpskog naroda, Beograd, 1950; V. J. –uri¢, Vizantijske freske u Jugoslaviji, Beograd, 1974; K. Balabanov – A. Nikolovski – D. kjornakov, Spomenici na kulturata na Makedonija, Skopje, 1980, 187–190. K.B.
Кирилична верзија на написот
СВТО ПРЕОБРАЖЕНИЕ