SVETOGORSKI MANASTIRI – duhoven pravoslaven centar na Sv. Gora so 20 manastiri i povekje od sto skitovi i kjelii. Legendarnite izvori svedochat deka manastirski hramovi bile gradeni ushte od Ⅳ v., koi vo ranohristijanskiot period nastradale. Vo periodot megju Ⅹ i ⅩⅤⅠⅠⅠ v. vrz nivnite urnatini bile izgradeni postojnite 20 manastiri. Velikata Lavra „Sv. Atanasij“ ja osnoval monahot Atanasij (963) isostavil monashki ustav (Atanasiev tipik), po koj se rakovodat site svetogorski manastiri. Spored legendata, manastirot „Vatoped“ bil izgraden ushte vo 383 g., a bil obnoven megju 972 i 980 g. Spored Svodnata gramota, Zografskiot manastir „Sv. GJorgji“ bil osnovan vo 919 g. od trojcata brakja ohrigjani Mojsej, Aron i Joan Selima. Iverskiot (Gruziski) manastir „Uspenie Bogorodichno“ go osnoval monahot Joan vo 980 g. nad urnatinite na paganski hram od Manastirskiot kompleks Velika Lavra „Sv. Atanasij“, Sveta Gora Ⅲ–Ⅳ v. Hilendarskiot manastir „Vovedenie Bogorodichno“ bil osnovan vo 1199 g., a vo srpskite izvori se povrzuva so dejnosta na sv. Sava. Manastirot Dohiar „Sv. Arhangel“ go osnoval Eftimij Vizantiski vo Ⅹ v. Manastirot „Sv. Pantelejmon“ bil izgraden vo prvata chetvrtina na ⅩⅠⅩ v. kako proshiruvanje na poraneshniot manastir „Star Rusik“, avonego prestojuvale i do 3.000 monasi. Drugi svetogorski manastiri se: „Dionisij“, „Kutlumush“, „Pantokrator“, „Ksiropotamo“, „Karakal“, „Filotej“, „Simopetra“, „Pavel“, „Stavronikita“, „Ksenofont“, „Grigorij“, „Esfigmen“ i „Kostamonit“. Od site 20 svetogorski manastiri deneska 17 se grchki, 3 se slovenski: „Zograf“ (bugarski), „Pantelejmon“ (ruski) i „Hilendar“ (srpski). Rechisi vo site manastiri prestojuvale makedonski monasi i knizhevnici. Vo bogatite manastirski biblioteki ima rakopisi so makedonska proveniencija i so makedonska jazichna redakcija. LIT.: E. A. Mendieta, Mount Athos. The garden of the Panaghia, Berlin-Amsterdam, 1972; Georgi TraŸchevÍ, Manastirit‹ vÍ Makedoniя, Sofiя, 1933; B. Milev-Ogin i M. Berberov, Aton – legenda zhiva, Sofiя, 1981. I. Vel.
Кирилична верзија на написот
СВЕТОГОРСКИ МАНАСТИРИ