„SVETA BOGORODICA“ – manastirska crkva nad s. Matejche (Kumanovsko). Gradena e od pridelkan kamen i od tuli, a ima oblik na krstoobrazna crkva so pet kupoli. Oltarnata apsida od nadvoreshnata strana e petostrana i ozhiveana so dekorativni nishi, izvedeni so tuli. Vo istoriskite izvori, koi se prilichno skudni, Crkvata „Sv. Bogorodica“, s. Matejche (ⅩⅣ v.) se veli deka crkvata pochnala da se gradi na postaro kultno mesto, kade shto porano se naogjala crkvata posvetena na Bogorodica Crnogorska, od strana na carot Dushan. Vo biografijata na carot Urosh, patrijarhot Paisie raskazhuva deka toj pochnal da ja gradi crkvata, no po negovata smrt taa ostanala nedovrshena, taka shto negovata zhena Elena i sinot Urosh ovozmozhile da se zavrshi i da se zhivopisa. Podocna bila zapushtena i dolgo bila vo urnatini. Togash teshko nastradal freskozhivopisot na nejzinite dzidovi. Potemelna restavracija bila izvrshena duri vo 1934 g. I pokraj oshtetuvanjata, freskozhivopisot pokazhuva deka nepoznatite tvorci doagjale od redot na talentiranite i veshti slikari, koi ne zaostanuvale zad poznatite tvorci od ovoj period. Megju podobro zachuvanite kompozicii spagjaat scenite od zhivotot na Hristos i Bogorodica, Akatistot na Bogorodica, CHudata na Arhangelot Mihail, Legendite za sv. Jovan Pretecha i pustinozhitelot Antonie, starozavetnite sceni Sedumte vselenski sobori, kako i portretite na ktitorite – carot Dushan, negovata zhena Elena i sinot Urosh. LIT.: V. Petkovi¢, Pregled crkvenih spomenika kroz povesnicu srpskog naroda, Beograd, 1950; V. J. ™uri¢, Vizantijske freske u Jugoslaviji, Beograd, 1974; K. Balabanov – A. Nikolovski – D. kjornakov, Spomenici na kulturata na Makedonija, Skopje, 1980. K. B.
Кирилична верзија на написот
„СВЕТА БОГОРОДИЦА“ – манастирска црква над с. Мате