„SVETA BOGORODICA ELEUSA“ – manastirska crkva izgradena vo 1080 g. vo s. Veljusa (Strumichko). Nejzin ktitor bil strumichkiot episkop Manoil. Ѕidana e so tuli i so malter, so shto e dobiena vpechatliva keramoplastichna dekoracija. Ima oblik na chetirikonhos so osmostrana kupola nad centralniot del. Na zapadnata strana se naogja narteks so kupola, a na juzhnata paraklis posveten na sv. Spas. Vo ⅩⅠⅩ v. bil izgraden otvoren trem. Freskozhivopisot e delumno zachuvan, glavno vo delovite na paraklisot, centralniot del i oltarot na crkvata, a poteknuva od vremeto na izgradbata (Ⅺ v.). Vo ⅩⅠⅩ v. vrz delumno zachuvaniot star zhivopis bil izveden nov, bez pogolema likovna vrednost. Oltarniot prostor e zatvoren so ikonostas izgraden od mermer, so zachuvan natpis na arhitravnata greda. Vo naosot ima mozaichen pod. Denes „Sv. Bogorodica Eleusa“ e zhenski manastir. LIT.: ArhimandritÍ GerasimÍ, Materiяli po geografiя na strumishko, „Biblioteka“, Ⅲ, ⅩⅤⅠ-ⅩⅤⅠⅠ, PlovdivÍ,1896; N. Okunjev, Krstoobrazne crkve, Zagreb, 1925; L. MiletichÍ, Strumickite manastirski cherkvi, 1926; V. IvanovÍ, Stari cÍrkvi i manastiri, 1926, ZH. Tati¢, Dva spomenita decenija na ⅩⅤⅠⅠ vek. Crkvata „Sv. Bogorodica Eleusa“, s. Veljusa (1080) „SVETA BOGORODICA PERIVLEPTOS“ S ka, 1928; F. Mesesnel, Vizantiski spomenici, 1937; ™. Boshkovi¢, Arhitektura srednjeg veka, 1947 i 1967; M. Jovanovi¢, O Vodochi i Veljusi, 1959; P. Miljkovikj-Pepek, Oltarna pregrada, 1959; istiot, Veljusa, Skopje, 1981. K. B.
Кирилична верзија на написот
СВЕТА БОГОРОДИЦА ЕЛЕУСА