STOPANSKIOT RAZVOJ NA MAKEDONIJA VO ⅩⅠⅩ VEK. Preminot od ⅩⅤⅠⅠⅠ vo ⅩⅠⅩ v. vo Makedonija, koja togash vo svoite prirodno-istoriski i etnichki granici se naogjashe vo sostavot na Osmansko-turskata Imperija, se karakterizirashe so pozabelezhitelno razjaduvanje na patrijarhalno-naturalnite oblici na stopanisuvanje i so navleguvanje na stokovno-parichnite oblici na opshtestvenoto proizvodstvo. Vo zemjodelstvoto, na mestoto na timarsko-spahiskiot sistem, koj se sostoeshe vo dodeluvanje krupni zemjishni imoti (lenovi) na spahiite vo zamena za vrshenje voena sluzhba, na chiflicite, koi pretstavuvaa krupni stopanstva od polukapitalistichki tip, s“ pove-Prvata elektrichna centrala vo Kumanovo (1926) kje se probivaa novite agrarnoproizvodstveni odnosi na stokovno-parichnoto stopanstvo. Novite kapitalistichki proizvodstveni i opshtestveni odnosi s“ pozabrzano navleguvaa i vo gradskoto stopanstvo na Makedonija. Zanaetchistvoto opagjashe pred shirenjeto na industrijata, shto vodeshe kon proletariziranje na zanaetchiite, dodeka esnafskata organizacija so svojata struktura otstapuvashe pred novite formi na organizacija na stopanskiot i na opshtestveniot zhivot. Panagjurite, na koi dotogash se ostvaruvashe razmenata, bea zamenuvani so novite i posovremeni vidovi na trgovskata razmena. Istovremeno, so zgolemuvanjeto na nadvoreshnotrgovskata razmena i shirenjeto na vnatreshniot pazar, zapochna modernizacijata na soobrakjajot, se shireshe poshtenskotelegrafskata mrezha i beshe pushtena vo soobrakjaj prvata zheleznichka linija vo Makedonija (1873) na relacijata Solun – Skopje. Zastarenite oblici na kreditiranje, kakvi shto bea esnafskite kasi, im go otstapuvaa mestoto na novite i moderni banki i kreditni akcionerski drushtva, chie osnovanje go nalagaa novite i izmeneti stopanski i opshtestveni uslovi na zhivotot i razvitokot. Razvitokot na industrijata beshe obelezhan so podiganje industriski pretprijatija, prvenstveno na prehranbenata i na tekstilnata industrija, i so dominantno uchestvo na stranski kapital od evropskite zemji. LIT.: Akad. Dancho Zografski, Razvitokot na kapitalistichkite elementi vo Makedonija za vreme na turskoto vladeenje, „Kultura“, Skopje, 1980; D-r Boris Arsov, Ekonomskiot zhivot naMakedonija vo ⅩⅠⅩ vek, MANU, Skopje, 2000. R. H.
Кирилична верзија на написот
СТОПАНСКИОТ РАЗВОЈ НА МАКЕДОНИЈА ВО ⅩⅠⅩ ВЕК