RASHANEC (1903) – golemo vostanichko zasolnishte (zbeg) vo Ohridsko, vo planinskiot predel Gr-meshnica, poznato i kako Markovo Dolche. Vo Ilindenskoto vostanie tuka nashle zasolnishte okolu 1.700 lica od ohridsko-strushkite sela. Osmanskite vojski i bashibozukot ja probile odbranata i izvrshile masakr (13. Ⅸ 1903) na 190 zheni, deca i starci. Al. Tr. ’RBETNICI (Vertebrata) – pot-tip od tipot hordati (Chordata), chija glavna karakteristika e prisustvoto na ’rbeten stolb ili ’rbet, po shto i go dobile imeto. ’Rbetot pretstavuva osken skelet kaj ovie zhivotni i se sostoi od ’rskavichna i koskena masa. Predniot kraj na oskeniot skelet zavrshuva so ’rskavichna ili so koskena cherepna chaura, vo koja e smesten mozokot, so koj se povrzani parnite setilni organi za miris, vid i sluh. Skeletot e sekogash vnatreshen. ’Rbetnicite se odlikuvaat so bilateralna simetrija na teloto i po pravilo imaat dva para ekstremiteti, koi se razlichno diferencirani vo zavisnost od nachinot na dvizhenjeto. Kaj nekoi vidovi tie mozhe da se zakrzhlaveni ili celosno da otsustvuvaat. ’Rbetnicite se grupirani vo dva oddeli: bezvilichni ’rbetnici (Agnatha), vo koj se vklucheni edna recentna klasa – kruglousti (Cdzclostomata) i 2 izumreni klasi. Vo vtoriot oddel, ’rbetnici so vilica (Gnatostomata), se vklucheni dve natklasi: natklasa ribi (Pisces), so dve izumreni i dve recentni klasi: ’rskavichni ribi (Chondrichtdzes) i koskeni ribi (Osteichtdzes). Vo natklasata chetirinozhni ‘rbetnici (Tetrapoda) se vklucheni 4 recentni klasi; vodozemci (Amphibia), vlekachi (Reptilia), ptici (Aves) i cicachi (Mammalia). Vo zavisnost od temperaturata na teloto, ’rbetnicite se delat na: poikilotermni (ladnokrvni), vo koi se vklucheni krugloustite, ribite, vodozemcite i vlechugite, i homeotermni (toplokrvni), kade shto pripagjaat pticite i cicachite. Vo Makedonija, natklasata ribi (Pisces) e pretstavena so 58 avtohtoni vidovi. Klasata vodozemci (Amphibia) e pretstavena so 15 vidovi i 2 podvidovi, dodeka klasata vlekachi (Reptilia) so 32 vida i 8 podvida. Od klasata ptici (Aves) se registrirani vkupno 338 taksoni (319 vidovi i 19 podvidovi). Od niv, 213 vidovi ptici se gnezdilki, dodeka drugite se javuvaat vo tekot na zimata ili vo periodi na prelet. Klasata cicachi (Mammalia) e pretstavena so 82 vidovi i eden podvid, koi pripagjaat na 6 reda, 18 familii i 51 rod. Od strana na chovekot, namer-no ili sluchajno, se vneseni osum vidovi cicachi. LIT.: A. Dimovski, Zoologija na ’rbetnite zhivotni, Skopje, 1991; S. Petkovski, Faunal diversitdz, vo: Countrdz Studdz for Biodiversitdz of the Republic of Macedonia (First National Report). Ministrdz of Environment and Phisical Planning, Skopje, 2003. Sv. P. – V. Sid.
Кирилична верзија на написот
РАШАНЕЦ