MANI (Mani) – najstar vid i najkusa turska poetska tvorba. So ogled na toa shto starite pishuvani izvori ne posvetuvale dovolno vnimanie na proizvodite na narodnata literatura, s“ ushte ne e rasvetleno prashanjeto okolu potekloto i istorijata na ovoj vid poezija. Nazivot mani poteknuva od arapskiot zbor ma’na (znachenje). Kako najrano svedoshtvo za nivno postoenje e „Sejahatname“ od Evlija CHelebija od ⅩⅤⅠⅠ v. Megju prvite avtori shto pishuvaat za ovoj vid poetski tvorbi e Ungarecot Ignas Kunosh, koj objavuva 401 maninja od povekje regioni. Avtor na prvite objaveni tvorbi od ovoj vid od Makedonija e Glisha Elezovikj. Vo Makedonija m. e rasprostraneto glavno preku usnata transmisija, se srekjava vo repertoarot na site generacii, a najomileni i najmasovni se kaj pomladata populacija. Najchestiot termin vo Makedonija e mane, no vo nekoi regioni se srekjava i kako martufal ili martifal. Najmnogubrojni se tvorbite sostaveni od chetiri stiha, a se srekjavaat i vo poshiroka forma, koga dvata stiha shto se dodavaat sluzhat za mislovnata cel na tvorbata. Za razlika od drugite turski poetski tvorbi vo forma na chetvorostih, kade shto site chetiri stiha pretstavuvaat edna mislovna celina, vo tvorbite mane prvite i vtorite dva stiha imaat posebna mislovna celina. Megju turskoto naselenie od Makedonija se srekjavaat dve formi na manifestacija na m. i dva vida ispolniteli: prvata grupa ja sochinuvaat onie kaj koi kazhuvanjeto e vo forma na recitiranje na tekstot, a vtorata grupa se odnesuva na vokalnite ispolniteli, koga melodiskata linija e nepromenliva bez ogled na brojnosta na tvorbite. Druga melodiska linija mozhe da se sretne kaj ispolniteli od drugi regioni vo Makedonija. LIT.: Marija GJukanovi“, Kroz tursku narodnu poeziju, Beograd, 1969; Muhan Bali, Paraleli od turskata narodna literatura vo sosednite zemji, „Makedonski folklor“, Ⅺ, 21–22, Skopje, 1978, 129; Galaba Palikrusheva, Jedan GJurgjevdanski obichaj kod Juruka u okolini Radovisha, Rad Ⅸ Kongresa folklorista Jugoslavije u Mostaru i Trebinju, 1962, 367; Sevim Pilichkova, Maninjata kaj Turcite od Makedonija, Tursko narodno tvoreshtvo od Makedonija, Narodni pesni, 1, Skopje, 1986; -, Za gjurgjovdenskite obichai i maninja kaj Romitemuslimani od Titov Veles, „Etnoloshki pregled“, Beograd, 1982, 303 – 30. S. Pil. Naum Manivilov& Prespanski
Кирилична верзија на написот
МАНИ