KARAMANOV, Aco (Aleksandar) (Radovish, 31. Ⅰ 1927 – visochinata kaj s. Stojmirovo, Berovsko, nokjta pomegju 9/10. Ⅹ 1944) – uchenik, poet, raskazhuvach, romansier i revolucioner. Kako poshtenski sluzhbenik, so tatko Aco Karamanov mu so semejstvoto se selele od mesto vo mesto i koga imal samo tri meseci negovoto pateshestvie prodolzhilo vo Belgrad, Peska, Valevo, CHachak, Mladenovac i s. Veliko Orashje, kade shto go zapochnal i go zavrshil osnovnoto obrazovanie. Gimnaziskoto obrazovanie go zapochnal vo Smederevo, a potoa go prodolzhil vo Prvata mashka gimnazija vo Skopje (1941–1944). Pishuval poezija ushte od 9-godishna vozrast, ja prosleduval svetskata literatura, gi izuchuval ruskiot, francuskiot i germanskiot jazik. Prvin pishuval na srpski, a potoa na bugarski jazik. Vo tvoreshtvoto ne se potpiral na folklorot, tuku na modernata svetska poetika i proza. Stanal chlen na SKOJ (1943), a potoa i borec na CHetvrtiot bataljon na CHetvrtata makedonska narodnoosloboditelna brigada (5. IX 1944). Pri formiranjeto na Pedesettata (makedonska) narodnoosloboditelna divizija na NOVJ (s. Mitrashinci, 17. IX 1944) bil preraspredelen za borec na nejzinata Trinaesetta makedonska narodnoosloboditelna brigada. Vo edna prestrelka so germanskite voeni sili bil teshko ranet i masakriran po zarobuvanjeto, na samo 17 godini. Vo negovata ostavnina se registrirani golem broj poetski tvorbi, poemata „Prikazna” (1943/1944), romanot „Trupot so sini ochi”, nezavrsheniot roman „CHovekot shto ispil arsenik”, dnevnik, eseistichki zapisi, osvrti i pisma. Zachuvanite crtezhi i karikaturi ja potvrduvaat i negovata likovna nadarenost. Posmrtno mu se objaveni povekje izdanija od negovoto tvoreshtvo. Vo negova chest vo Radovish sekoja godina se odrzhuva tradicionalnata poetska manifestacija na mladite poeti od RM „Karamanovi sredbi”. BIB.: Crvena prolet, uredil Radivoe Peshikj, Skopje, 1963 (vtoro izdanie Skopje, 1981); Odbrani pesni od Aco Karamanov i Mite Bogoevski, uredil Done Panovski, Bitola, 1974; Crvena prolet, priredil Radivoe Peshikj, Skopje, 1984; Prozni zapisi, priredil Radivoe Peshikj, Skopje, 1984; Crvena prolet, predgovor Rade Siljan, Skopje, 1989; Srebreni sonishta, priredil Milan GJurchinov, Skopje, 1994; Golemata pesna na Aco Karamanov (1927-1944), priredil Milan GJurchinov, Skopje, 2006. LIT.: LJupcho Stojmenski, Aco Karamanov, „Razgledi”, I, 9, Skopje, 25. Ⅳ 1954, 13; Radivoe Peshikj, Deloto na Aco Karamanov, „Kulturen zhivot”, Ⅵ, 1, Skopje, januari 1961, 24-26; Milan GJurchinov, Aco Karamanov (1927-1944), „Razgledi”, Ⅲ, 2, Skopje, 1961, 113-119; Aleksandar Nejman, Prilog kon bio-bibliografijata na Aco Karamanov, „Belezi”, I, 4-5, Skopje, septemvri-oktomvri 1967, 37-40; Aco Karamanov ili „Sakav da stanam poet…”, „Nova Makedonija”, DJDJDJI, 10532, Skopje, 20. Ⅴ 1976, 8; D-r V. Janeva-Stojanovikj, Aco Karamanov na cheshki jazik, „Nova Makedonija”, DJDJDJII, 10745, Skopje, 19. Ⅻ 1976, 11; LJupcho Stojmenski, Poetot od barikadite, „Nova Makedonija”, DJL, 13582, Skopje, 11. XI 1984, 9; „Crvena prolet“ od Aco Karamanov, „Nova Makedonija”, DJLV, 15259, Skopje, 18. Ⅶ 1989, 10. S. Ml.
Кирилична верзија на написот
КАРАМАНОВ, Ацо