GEOGRAFIJA RAZVOJ I DENESHNA SOSTOJBA VO RM -.Teritorijata na Makedonija otsekogash pretstavuvala interesna sfera za geografski opisi i pro-uchuvanja. Geografski podatoci za Makedonija ima ushte od antichkiot period navamu. Vo najgolemiot del se deskriptivni, no davaat podatoci za naselbite i naselenieto, za socioekonomskata i kulturnata polozhba. Od antichkiot period (V v. pr.n.e.) karakteristichen e opisot na Herodot za Makedonija i za nekoi nejzini kraevi, na pr. za Dojranskoto Ezero. Vo prvite vekovi od nashata era imeto Makedonija redovno bilo vnesuvano na geografskite karti. Povekjeto geografski podatoci datiraat od turskiot period. Dragoceni podatoci ostavile patopiscite: Evlija CHelebija, Hadji Kalfa, Edvard Braun i dr. Pri krajot na ⅩⅠⅩ v. pochnale da se publikuvaat geografski trudovi so opisi i prouchuvanja na celata teritorija na Makedonija ili na oddelni nejzini podrachja. Takvi se trudovite na: St. I. Verkovich (Topografichesko–ƒtnograficheskij ocherkъ Makedonii, S.-Peterburgъ, 1889), G. Petrov (Materiali po prouchvanieto na Makedoni®, Sofi®, 1896), V. K’nchovъ (PŠtuvanie po dolinit‹ na Struma, Mesta i Bregalnica, „Sbornik na narodni umotvoreni®, nauka i knizhnina“, kn. 10–13, Sofi®, 1894–1896), Carlonjitz (Geographie phdzsiljue de la Macédonie, „Revue geographie internationale”, G-e annee, Paris, 1881) i kako najkompleksna studijata na J. Cviikj (Osnove za geografiju i geologiju Makedonije i Stare Srbije, I, Ⅱ i Ⅲ, Beograd, 1906–1911). Vo prvata polovina na ⅩⅩ v. bile intenzivirani geografskite pro-uchuvanja na Makedonija. Poseben pridones dala Katedrata za geografija pri Filozofskiot fakultet, formirana vo 1922 g. Bile pokaneti da predavaat geografi kako Petar Jovanovikj, Voislav Radovanovikj i Atanasie Uroshevikj, koi podocna stanale eminentni istrazhuvachi i akademici vo SAN. So svoite dela: „Glacijacija Jakupice” (1928), „Reljef Skopske Kotline” (1931) i dr., P. Jovanovikj gi postavil osnovite na geomorfologijata, a V. RadoIstrazhuvachi od Institutot za geografija na teren vanovikj so trudovite „Tikvesh i Raec” (1924) i „Seoska naselja u Juzhnoj Srbiji” (1930) osnovite na antropogeografijata. Poznachaen razvoj geografijata dozhivuva vo vtorata polovina na HH v. Glavni nositeli se profesorite od Institutot za geografija pri Prirodno-matematichkiot fakultet vo Skopje. Pokraj zbogatenite istrazhuvanja od tradicionalnite geografski disciplini, kako geomorfologijata (D. Manakovikj), hidrografijata (M. Gashevski), regionalnata geografija (J. Trifunoski), se pro-uchuvaat i novi oblasti od geografijata kako: socijalnata geografija (M. Panov), agrarnata geografija (T. Kondev), industriskata i turistichkata geografija (A. Stojmilov). So voveduvanjeto na postdiplomskite studii od oblasta na prostornoto planiranje na Institutot za geografija (1985), geografskite prouchuvanja se orientiraat i kon planiranjeto i ureduvanjeto na prostorot na RM. So toa geografijata, pokraj nacionalna, dobiva i mnogu naglasena aplikativna dimenzija. Se podgotvuvaat povekje studii za prostorniot plan na Republikata i kompleksni geografski studii za planinata Bistra, za Mariovo, za Malesh i Pijanec, za Kozjachijata i dr. Vo izminatiot period od oblasta na geografijata se izdadeni tri samostojni izdanija: „Godishen zbornik – geografija” (37 toma), „Geografski razgledi” (40 knigi) i „Geografski vidik” (6 broja). Osven Institutot za geografija, vo Republikata funkcionira i Geografsko drushtvo, vo koe chlenuvaat povekje od 1.000 geografi. LIT.: Todor Kondev, Geografski institut pri Prirodno-matematichki fakultet vo Skopje vo periodot 1946–1966, „Geografski razgledi”, kn. 4, Skopje, 1966; A. Stojmilov, 40 godini visokoshkolska i nauchnoistrazhuvachka rabota na Institutot po geografija na Prirodno-matematichkiot fakultet vo Skopje, „Godishen zbornik na Institutot za geografija pri PMF”, kn. 30, Skopje, 1986. Al. St.
Кирилична верзија на написот
ГЕОГРАФИЈА РАЗВОЈ И ДЕНЕШНА СОСТОЈБА ВО РМ