GATANKA – . kratok zhanr na usnoto narodno tvoreshtvo. Toa e dvochlen izraz sostaven od prashanje i odgovor. Denes sluzhi za zabava, no vo minatoto, pokraj zabavna, imala i pedagoshka funkcija, a vo ushte podalechnoto minato imala i obreden i inicijaciski karakter. Deka imala obreden karakter potvrduva faktot shto se kazhuvala vo odredeno vreme i pri odredeni dejnosti, a deka imala i inicijaciski karakter potvrduva faktot shto momcheto i devojkata, duri otkako kje odgatnele odreden broj gatanki, se smetale za zreli lichnosti shto mozhat da oformat dom i semejstvo. Mozhe da se odnesuva za predmeti i pojavi od neposrednata chovekova okolina, delovite na chovechkoto telo, alatite za rabota i sl.: Kuso debelo na site gaz videlo (prag); CHicho stiska, strina pi-ska, daleku se chue (gajdi); S” vo kukja izgore, a kukjata ostana (lule); Gola e, a cel svet go oblekuva (igla). Pokraj nejzinata univerzalna dimenzija, podlozhna e na vlijanija i modifikacija od strana na lokalnata sredina. Mozhe da se pojavi i vo forma na gatanka-poslovica: Koski nema, koski krshi (jazik). LIT.: Dragica Bozhinova, Gospod – Bog vo paremiite na nekoi balkanski narodi, „Makedonski folklor”, DJDJIV/48, Skopje, 1991, 31-39; Bone Velichkovski, Kratkite zhanrovi i detskiot folklor vo Kumanovo i Kumanovsko, Folklorot i etnologijata vo Kumanovo i Kumanovsko, Skopje – Kumanovo, 2000, 255-289. B. V.
Кирилична верзија на написот
ГАТАНКА