FILIP Ⅱ (359–336 g. pr. n.e.) – makedonski kral od dinastijata Argeadi, tatko na Aleksandar Ⅲ Makedonski, sin na kralot Aminta Ⅲ. Stanuva kral na 23-godishna vozrast. Steknuva slava na genijalen strateg, hrabar vojskovodec i odlichen diplomat. Kako makedonski basilevs (monarh) sproveduva voeni reformi, sozdava profesionalna vojska, peshadija – makedonska falanga i blagorodnichka konjica – hetajri, od pridruzhnicite i drugarite na kralot. Kako golem drzhavnik kove zlatni i srebreni moneti (filipiki i stateri). Prvata bitka ja izvojuval protiv ilirskiot vladetel Bardilis (358 g. pr. n.e.) i ja osvoil teritorijata do Lihnidskoto Ezero; sleduva osvojuvanje na helenskite kolonii na makedonskotrakiskiot breg; go porazuva voeniot sojuz na trakiskiot vladetel Kersoblept, ilirskiot Grab i pajonskiot Likej (356/5) i go osvojuva gr. Potidaja (356). Slednite poznachajni osvojuvanja se: Abdera i Maroneja (353) – gradovi na trakiskiot Hersones (so shto e postavena istochnata granica na Makedonija so Trakija – do r. Mesta); go osvojuva pristanishteto Amfipol (357) i gr. Krenidi (vo zlatonosnata oblast na pl. Pangej) shto go preimenuva vo Filipi i go naseluva so makedonski preselnici. So osvojuvanjeto na Pidna (357/6) i na Metona (353), makedonskata drzhava izleguva na makedonsko-pieriskiot breg. Po ovie golemi uspesi Makedonija zapochuva ekspanzija kon helenskite polisi; navleguva vo Tesalija, go osvojuva pristanishteto Pagasa (352), go porazuva fokidiskiot tiranin Onomarh, po shto e izbran za dozhivoten sojuznik na Tesalskiot sojuz so titulata arhont (vrhoven vojskovodec). Dodeka Demosten povikuva na vojna protiv Filip, makedonskiot vladetel go osvojuva najznachajniot grad na Halkidik, Olint (349). Vojnata so helenskite polisi zapochnuva i zavrshuva so edna bitka kaj Hajroneja (338). Po ovaa golema pobeda za Makedon-Filipi, grad vo Istochniot del na Makedonija cite, Filip Ⅱ e izbran za hegemon na t.n. Korintski sojuz, t.e. za glaven vojskovodec, koj treba da ja povede makedonskata i helenskata vojska na voen pohod protiv Persiskoto Carstvo. Po dve godini e ubien vo prestolninata Ajga. Vo istorijata e zabelezhan kako najgolem basilevs vo Evropa. LIT.: Demosthenes, I–Ⅳ, Loeb Classical Librardz, Harvard Universitdz Press, 1956, 58, 1962, 63; Plutarch, Demosthenes, Loeb Class. Lib., Harvard Universitdz Press, 1959; Aeschines, The Speeches, Loeb Class. Lib., Harvard Universitdz Press, 1958; Isocrates, Philppos, Harvard Universitdz Press, 1961; Iustini, Historiarum Philippicarum, Parisiis, MDCCCDJDJIII; Justin, Filipovata istorija. Prev. LJ. Basotova, Skopje, 2000; Demosten, Govori. Prev. D. CHadikova, Skopje, 1995; Philip of Macedon; A. shukarova, Filip Ⅱ i atinskite re-tori, Skopje, 2003. A. shuk.
Кирилична верзија на написот
ФИЛИП Ⅱ