ESNAFI – socijalno-ekonomski i profesionalno-staleshki organizacii i zdruzhenija na zanaetchiskite proizvoditeli, koi postoele ushte vo antichkiot period kaj starite Egipkjani, Makedonci, Evrei, Ermenci, Grci i Rimjani, kako kolegii (kollegia opificum); vo sredniot vek i vo Vizantija kako cehovi (gildi, zdruzhenija). Vo ponoviot period se razvieni i vo Osmanliskata Imperija (do 70–80-tite godini na ⅩⅠⅩ v.). Vo sredinata na ⅩⅩ v. bile poznati kako esnafi i zanaetchiski zdruzhenija. Na pochetokot se locirale vo stokovosopstvenichkite zanaetchiski, pazarni i trgovski centri i latifundii, podocna vo feudalnite imoti, tvrdini i zamoci, a vo ponoviot period vo selata i vo gradovite. Po doagjanjeto na Turcite osmanlii na Balkanot i vo Makedonija, naglo se razvile i se organizirale, najmnogu poradi stopanskite i voenite potrebi na drzhavata. Spored uslovite, bile upravuvani od londjite (upravite) i bile sostaveni od proizvodni chlenovi i od upravni organi. Vo proizvodstvoto rabotele chiraci, kalfi, majstori i vo opredeleni periodi naemni rabotnici, a vo upravata ustabashijata (prvomajstorot), kethudata, igitbashijata i chaushot. Raspolagale so parichni sredstva i fondovi (esnafska kasa); imale svoi statuti, sudovi, pechati i bajraci; odrzhuvale testiri (za polaganje i unapreduvanje na chiracite vo kalfi, a potoa od kalfi vo majstori) i godishni sobranija na londjite, a odrzhuvale i verski imendeni na svetcite, esnafski proslavi, obichai i tradicii. Megju povazhnite esnafski, zanaetchiski, pazarni, trgovski i panagjurski centri vo Makedonija se istaknuvale: Solun, Serez, Bitola, Drama, Kavala, Prilep, Skopje, Kostur, Ohrid, Struga, Veles, Kozhani, Voden, Nevrokop, Meglen. LIT.: D. Zografski, Prilepskiot panagjur vo minatoto, Godishnik na Pravnoekonomskiot fakultet, Ⅱ, Skopje, 1955, 96-135; J. Janev, Istoriskite i socijalno-ekonomskite aspekti na esnafskata organizacija vo Makedonija vo vremeto na turskoto vladeenje, Skopje, 2001, 1-271. J. Jan. Obichna esparzeta
Кирилична верзија на написот
ЕСНАФИ