CARIGRADSKA PATRIJARSHIJA – vselenska pravoslavna crkva, prva vo diptihot na pomesnite pravoslavni crkvi, so sedishte vo Carigrad. Na CHetvrtiot vselenski sobor (451) se spomnuva Konstantinopolskata arhiepiskopija, koja prerasnala vo patrijarshija vo vremeto na patrijarhot Akakij (472–488). Patrijarhot Jo-van Ⅱ Kapadokiski (518–520) se proglasil za „vselenski“ ili „ekumenski“. Carigradskite patrijarsi se distancirale od rimskite papi, gi privlekuvale poglavarite na istochnite pomesni crkvi: Erusalimskata, Antiohiskata, Aleksandriskata, Trnovskata, Pekjskata patrijarshija, Kiparskata i Ohridskata arhiepiskopija. Vo tekot na 1054 g. doshlo do rascep vo hristijanskata crkva, na zapadna katolichka, so sedishte vo Rim (Vatikan), na chelo so papa, i istochnopravoslavna, so sedishte vo Carigrad (Fanar), na che-lo so vselenski patrijarh. Po pagjanjeto na Carigrad pod vlasta na osmanliskata drzhava (1453), so poseben sultanski ferman bile priznati privilegiite na vselenskiot patrijarh da gi pretstavuva pravoslavnite pred Visokata porta. Vselenskata patrijarshijata nekanonski gi ukinala prvo Pekjskata patrijarshija (1766), a potoa i Ohridskata arhiepiskopija (1767) i gi prisvoila nivnite eparhii. Denes Carigradskata patrijarshija ima 30 eparhii vo razlichni delovi na svetot i primat vo pravoslavieto. LIT.: A. Trajanovski, Feudalnoto ureduvanje i upravuvanje na istochnopravoslavnite crkvi pod tursko vladeenje do pochetokot na ⅩⅠⅩ vek, „Prilozi“, 39, DNU-Bitola, 1983; T. Koev i D. Kirov, Kratka bogoslovska Enciklopediя, Sofiя, 2000. Al. Tr. Nikodim Carknjas
Кирилична верзија на написот
ЦАРИГРАДСКА ПАТРИЈАРШИЈА