SUPERVIZIJA NA BANKITE VO RM – zbir na aktivnosti za kontrola na usoglasenosta na bankite so domashnite i megjunarodnite propisi i bankarski standardi so cel da se obezbedi zdrav Topchesti ohridski sungjeri Narodnata banka na RM, Skopje i stabilen bankarski sistem. Neposredno po monetarnoto osamostojuvanje na Makedonija, supervizorskata funkcija na centralnata banka se naogja vo zachetok. Za potrebite na licenciranjeto i kontrolata na bankite, vo noemvri 1992 g. e formirana Direkcija za supervizija vo ramkite na Centralnata banka. Zaradi vkluchuvanje vo modernite tekovi na bankarskata supervizija, vo tekot na 1996 g., NBRM kupuva akcii vo Bankata za megjunarodni poramnuvanja vo Bazel (BIS), a istata godina taa stanuva chlenka na Grupata bankarski supervizori od Centralna i Istochna Evropa. Vo tekot na 1994 g. donesena e osnovnata podzakonska regulativa od oblasta na supervizijata za mere-nje na solventnosta na bankite i ocena na kvalitetot na aktivata. Kako rezultat na ovie aktivnosti, vekje na krajot od 1994 g. i pochetokot na 1995 g. NBRM gi izvrshuva prvite neposredni kontroli zasnovani vrz t.n. CAMEL rejting-sistem. Pritoa, vo ovoj period, supervizorite utvrduvaat brojni problemi vo rabotenjeto na bankite i shtedilnicite, kako: visok procent na rizichni plasmani, netransparentna akcionerska struktura, nesoodvetna knigovodstvena evidencija, nesoodvetni sistemi na vnatreshna kontrola i sistemi na upravuvanje itn. Vo vtorata polovina na 1999 g. NBRM prezema aktivnosti za usoglasuvanje na supervizorskata funkcija so Bazelskite principi za efikasna bankarska supervizija i doagja do izdvojuvanje na terenskata od vonterenskata supervizija. Vo tekot na 2000–2002 g., vrz osnova na novite zakonski propisi, e donesen paket-odluki od oblasta na supervizijata so koi se reguliraat povekje prashanja, kako: presmetkata na adekvatnosta na kapitalot, ocenuvanjeto na kreditniot rizik, sledenjeto na rizikot na zemjata, sledenjeto na limitite za kreditna koncentracija, upravuvanjeto so likvidnosniot rizik, sproveduvanjeto supervizija na konsolidirana osnova, upravuvanjeto so rizikot na devizniot kurs itn. Vo tekot na 2004 g. doagja do oddeluvanje na supervizorskata i regulativnata funkcija na NBRM preku formiranje dve posebni direkcii, a vo 2005 g. zapochnuvaat aktivnosti za postepena primena na Novata kapitalna spogodba (Basel Ⅱ). Vrz osnova na ovie aktivnosti, denes, kapacitetot na bankarskata supervizija vo Makedonija e znachitelno zgolemen, so postojana tendencija za sledenje i prifakjanje na megjunarodnite supervizorski standardi. LIT.: Kiki Mangova Ponjavikj, Vancho Kargov, 60 godini centralno bankarstvo vo Republika Makedonija, Narodna banka na Republika Makedonija, Skopje, 2006, 159-161. G. P. Artur Surmejan
Кирилична верзија на написот
СУПЕРВИЗИЈА НА БАНКИТЕ ВО РМ