SAMUIL (? – Prespa, 6. Ⅹ 1014) – komitopul, najmlad sin na komesot Nikola i Ripsimija, makedonski car (ok. 997–1014). Uchestvuval vo buntot na komitopulite (969), koga bila otfrlena bugarskata vrhovna vlast vo Zapadna i Jugozapadna Makedonija i bile postaveni temelite na makedonskata srednovekovna drzhava, koja po nego e imenuvana kako Samuilovo Carstvo. Uchestvuval i vo vostanieto na komitopulite protiv vizantiskata vlast (976). Od pochetoKamenata plocha so Samuiloviot natpis (992/3) D. Kondovski: Portret na car Samuil (1989) kot vladeel zaedno so svoite brakja David, Mojsej i Aron, a po zaginuvanjeto na David i Mojsej vladeel zaedno so brat mu Aron, no po likvidiranjeto na Arona, stanal edinstven vladetel vo drzhavata (986). Poseduval neiscrpna energija, visoki vojnichki i drzhavnichki sposobnosti. Vo negovo vreme makedonskata srednovekovna drzhava go dostignala vrvot vo svojot razvitok. Vodel dolga i iscrpuvachka vojna so vizantiskiot imperator Vasilij Ⅱ (976–1025). Uchestvuval vo site poznachajni bitki i pohodi protiv Vizantija i daleku gi proshiril granicite na drzhavata. Gi obedinil pod svoja vlast rechisi site makedonski teritorii (osven Solun), osvoil golem del od Balkanskiot Poluostrov (Tesalija, Epir, Albanija, Dalmacija, Bosna, Srbija i pogolem del od Bugarija). Gi prifatil drzhavno-pravnite tradicii na Bugarskoto Carstvo, likvidirano od Vizantija (971), i se proglasil za car, so kruna shto mu ja ispratil rimskiot papa. Kako formalnopraven naslednik na bugarskite carevi, vo izvorite najchesto se imenuva kako bugarski car, a negovata drzhava kako Bugarsko Carstvo. Pochinal vo Prespa od srcev udar, potresen od mornichavata gletka koga gi videl svoite oslepeni vojnici shto mu gi ispratil Vasilij Ⅱ. Bil ozhenet so vizantiskata blagorodnichka Agata od Drach, so koja imal chetiri kjerki i sinot Gavril Radomir. Zachuvan e negoviot natpis (992/3), vo spomen na roditelite i na bratot David. LIT.: S. Antoljak, Samuilovata drzhava, Skopje, 1969; S. Pirivatriђ, Samuilova drzhava, Beograd, 1997. K. Adj.
Кирилична верзија на написот
САМУИЛ