NADVORESHNA ZADOLZHENOST NA RM – obvrskite na centralnata vlast, fondovite, javnite pretprijatija, centralnata banka i privatniot sektor sprema stranskite kreditori. Dolgot go sochinuvaat: obvrskite kon multilateralnite kreditori (IBRD, IDA, EIB, IFAD, EBRD itn.), bilateralniot dolg (pretezhno obvrski kon Pariskiot klub) i dolgot kon privatnite kreditori. Po osamostojuvanjeto RM nasledi del od nadvoreshniot dolg na SFRJ. Taka, od 1995 g. Makedonija prifati 5.4% (397 milioni dolari) od dolgot na poraneshnata SFRJ kon Pariskiot klub na kreditori, a vo mart 1997 g. i 5.4% (229 milioni dolari) od dolgot na SFRJ kon Londonskiot klub na kreditori. Istovremeno, Makedonija pristapi i kon raschistuvanje na obvrskite sprema stranskite doveriteli. Vo tekot na 1994 g. go regulira nasledeniot dolg kon Svetskata banka, a vo 1995 i 2000 g. go reprogramira dolgot kon Pariskiot klub na doveriteli. Dolgot kon Londonskiot klub na doveriteli e refinansiran vo 1998 g., vo ramkite na Novata finansiska spogodba. Vo avgust 2004 g. Makedonija go dobi svojot prv krediten rejting od renomiranata rejting-agencija Standard & Poor’s, koja nadvoreshniot dolg go oceni so rejting BB. Vrz taa osnova, vo dekemvri 2005 g. Makedonija gi emitirashe prvite evroobvrznici vo iznos od 150 milioni evra, so rok na dostasuvanje od 10 godini i so kamatna stapka od 4.625%. Sredstvata se iskoristeni za predvremen otkup na obvrznicite izdadeni za reguliranje na dolgot kon Londonskiot klub na kreditori. Na krajot na 2006 g. vkupniot nadvoreshen dolg na Makedonija iznesuva 1,85 milijardi evra, od koi 1,76 milijardi evra se dolgorochen dolg, dodeka kratkorochniot nadvoreshen dolg iznesuva 90 milioni evra. Vrz osnova na oddelnite indikatori za stepenot na zadolzhenost, Makedonija spagja vo grupata na pomalku ili umereno zadolzheni zemji. Na pr., na krajot na 2005 g., vkupniot nadvoreshen dolg na Makedonija uchestvuva soodvetno so 44% i 111,5% vo BDP i izvozot. Od aspekt na dolzhnicite, 70% od dolgorochniot dolg otpagja na javniot sektor, dodeka 30% od nadvoreshniot dolg se odnesuva na privatniot sektor. Vo odnos na strukturata na kreditorite, najgolem del od nadvoreshniot dolg (50%) se odnesuva na obvrski kon multilateralnite kreditori, a vo tie ramki najgolemi poedinechni kreditori na Makedonija se Megjunarodnoto zdruzhenie za razvoj i Svetskata banka. Pritoa, najgolem del od nadvoreshniot dolg (57%) e denominiran vo evra, a ostanatiot del e izrazen vo specijalni prava za vlechenje i vo dolari. Nadvoreshen dolgorochen dolg vo 2006 g. (milioni evra) Doveriteli Sostojba na dolg Oficijalni kreditori 1.048,0 Multilateralen dolg 881,6 Bilateralen dolg 166,4 Privatni kreditori 710,4 Evroobvrznici 150,0 Drugi privatni kreditori 560,4 Vkupno 1.758.4 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija, Mesechna informacija 12/2006, fevruari 2007, 23. Izvor: Bilten, Ministerstvo za finansii, Skopje, juli/avgust 2006, 7 LIT.: Strategija za upravuvanje so javniot dolg, Ministerstvo za finansii, Skopje, dekemvri 2005; Polugodishen izveshtaj januari–juni 2006 godina, Narodna banka na Republika Makedonija, oktomvri 2006; Mesechna informacija 12/2006, Narodna Trgovska razmena na RM so stranstvo vo iljadi SAD $– selektirani godini banka na Republika Makedonija, fevruari 2007; Bilten, Ministerstvo za finansii, Godina 1990 1995 2000 2005 Skopje, juli/avgust 2006, 7. G. P. Izvoz 1.112.786 1.204.048 1.322.617 2.041.000
Кирилична верзија на написот
НАДВОРЕШНА ЗАДОЛЖЕНОСТ НА РМ