ITAR PEJO (Itar Petre, Pejo Itromanecot) – junak od narodnite prikazni, shegobiec i itroman, pretstavnik na makedonskata shegobijna mudrost. Spored narodnite veruvanja, poteknuval od mariovskoto selo Gradeshnica. Nema istoriski potvrdi za negovoto postoenje i verojatno se pojavil kako protivtezha na osmanliskiot itromanec i shegadjija Nasradin Odja vo duhovniot otpor na makedonskiot narod protiv osmanliskoto ugnetuvanje. Vo mnogu makedonski narodni prikazni so shegoviti ili satirichni motivi i fabuli, toj tokmu nego redovno go nadmudruva. Zabelezhani se golem broj prozni zapisi, kade shto e glaven junak, a bil chesta tema i na nashite humoristi i karikaturisti. MRT snimi i edna serija po scenario na Mile Nedelkovski i vo rezhija na Kole Angelovski (1977). LIT.: D-r Vojislav Radovanoviћ, Marijovci u pesmi, prichi i shali, Skoplje, 1932; Tradicionalnata kultura i umetnichkata nadgradba. Iskazhuvanje na prof. Kiril Penushliski vo koe se definiraat izvorot, pojavata i lichnosta na Itar Pejo…, „Nova Makedonija”, DJDJDJIII, 10783, Skopje, 30. Ⅰ 1977, 9; Aleksandar Matkovski, Otporot vo Makedonija vo vremeto na turskoto vladeenje, tom Ⅱ. Duhovniot otpor, Skopje, 1983, 103-110 i 332; Zashtitnik na narodnite masi, Zaednichkoto i specifichnoto vo anegdotite za Nasradin Odja i Itar Pejo, „Nova Makedonija”, DJLI, 13820, Skopje, 13. Ⅶ 1985, 6; Sevim Pilichkova, Nasradin Odja i Itar Pejo – duhovni bliznaci, Skopje, 1996; Ermis Lafazanovski, Itar Pejo Mariovecot, kn. 1 i 2, Skopje, 2002 i 2004. S. Ml.
Кирилична верзија на написот
ИТАР ПЕЈО