BRANI vo Makedonija – objekti so koi se pregraduvaat vodoteci i se formira akumulacija, koja se koristi za navodnuvanje, proizvodstvo na elektrichna energija, vodosnabduvanje, zashtita od poplavi i dr. Vo RM se izgradeni 24 golemi (povisoki od 15 m) i 110 mali brani, so vkupen akumulacionen prostor od 3 2,42 km . Malite brani se nasipni, a od golemite 16 se nasipni, 8 betonski. Najvisoka e kamenozemjenata brana „Kozjak” (114 m), na rekata Treska, so akumulacija 3 0,5 km , potoa „Tikvesh” (104 m) i „shpilje” (101 m). Prvata izgradena brana –„Sv. Andreja” (lachna, 29,5 m, 1938 g.) – za proizvodstvo na elektrichna energija (N = i 3,2MNJ) i denes e vo upotreba. Od 1952 do 1972 g. se izgradeni 13 golemi brani – sedum nasipni („Mavrovo”, visoka 54 m, „Globochica”, 82,5 m, „Vodocha”, 42 m, „Tikvesh”, 104 m, „Kalimanci”, 85 m, „shpilje”, 101 m i „Turija”, 77,5 m) i shest betonski („Lipkovo”, 29,5 m, „Gradche”, 29 m, „Mladost”, 27 m, „Prilep”, 35 m, „Ratevska Reka”, 49 m i „Glazhnja”, 71,5 m). Do 1972 g. se zavrsheni ushte pet nasipni brani, od koi najgolema e „Strezhevo” (76 m, osobeno znachajna za Bitola i okolinata). Poslednive 10 godi1932) – kompozitor. Od 1954 g. zhi-Mavrovskata brana „BRATSKI TRUD” B Tabela 1. Golemite brani vo Makedonija Ime Reka Godina Tip HHLⅤV Namena k BR 3 33 na izgradba mmmm m×10 Sv. Andreja Treska 1938 L 29,5 38,0 64,0 3000 3550 HE Mavrovo Mavrovska 1952 Z 54,0 62,0 210,0 777000 357000 HE, NA Lipkovo Lipkovska 1958 L 29,5 40,0 203,0 13000 2250 NA, Ⅴ Gradche Kochanska 1959 L 29,0 43,0 150,0 12000 2400 V, NA Mladost Otovica 1962 L 27,0 34,0 73,0 2560 8000 NA Globochica Crn Drim 1965 K-Z 82,5 90,0 196,0 998000 58000 HE Vodocha Vodocha 1965 K-Z 44,0 48,7 185,0 316800 27600 NA, Ⅴ Prilep Oreovechka 1966 P-L 35,0 38,5 408,5 25500 6000 NA Tikvesh Crna Reka 1968 K-Z 104,0 113,5 338,0 272200 475000 NA, HE Kalimanci Bregalnica 1969 K-Z 85,0 92,0 240,0 1389000 127000 NA, HE shpilje Crn Drim 1969 K-Z 101,0 112,0 330,0 2699000 520000 HE Ratevska Ratevska 1972 L 49,0 53,0 194,0 21700 10500 V, NA Turija Turija 1972 K-Z 77,5 93,0 417,3 1978000 48000 NA, V, HE Glazhnja Lipkovska 1972 L 71,5 80,0 344,0 168000 22000 NA, HE Mantovo Lakavica 1975 K-Z 37,5 49,0 138,0 261000 47500 NA, Ⅴ Strezhevo shemnica 1982 K-Z 76,0 84,6 632,0 4300000 112000 NA, V, HE Paljurci Luda Mara 1982 Z 21,1 21,5 310,0 185000 2900 NA Suvodol Suvodolska 1982 Z 33,9 38,3 941,0 1740000 7880 R, Ⅴ Podles Vodnik 1985 L 18,0 22,5 92,0 6660 310 NA, Ⅴ Mavrovica Mavrovica 1982 Z 24,0 29,0 360,0 400000 2800 V, NA Ilovica Ilovichka 1999 K-Z 27,8 29,8 274,0 131000 500 V, NA Kozjak Treska 2003 K-Z 114,0 126,0 300,0 3340000 550000 R, HE, Ⅴ Lisiche* Topolka (2006) Z 66,0 76,9 579,6 3295000 23000 V, NA Loshana* Loshana (2006) K-N 41,0 45,2 165,0 260000 1080 Ⅴ Kluch: H– visochina nad terenot; H– konstruktivna visochina; L– dolzhina na branata vo krunata; V– volumen na branata; V– vkupen volumen na k BR akumulacijata; Z – zemjena brana; K-Z – kamenozemjena ; K-N – kamenonasipna brana; L – lachna brana; P-L – povekjelachna brana; Ⅴ – vodosnabduvanje; NA – navodnuvanje; HE – hidroenergija; R– retenzija; * – vo izgradba ni izgradbata na branite e povtorno intenzivirana, pa e izgradena „Kozjak” (2003), a vo zavrshna faza se zemjenata brana „Lisiche” (66 m) i kamenonasipnata „Loshana” (41 m, prva so ekran od geosintetika). Zapochnata e gradbata na „Sv. Petka”, na rekata Treska, a vo plan se desetina drugi brani. LJ. T.
Кирилична верзија на написот
БРАНИ во Македонија